Dit is een column voor (toekomstige) ouders, opvoeders en anderen die met kinderen te maken hebben. Zelf ben ik sinds 9 jaar moeder van de leukste dochter en heb ik een aantal keuzes gemaakt over de manier waarop ik haar opvoed. Dat helpt me om ook na te denken over mijn eigen rol als moeder en mijn eigen zwakke plekken. Als ouder wil ik haar vooral veel liefde en vertrouwen meegeven en ik weet dat wat ik zelf doe daarin veel bepalender is dan wat ik zeg. Niet omdat ik de wijsheid in pacht heb (verre van dat zelfs) maar omdat ik je er misschien mee kan inspireren, hier wat voorbeelden en tips.
1. Laat ze het zelf doen (ook als ze willen dat jij het voor ze doet).
Natuurlijk gaat het veel sneller als je zelf even de tafel dekt, veters strikt, boodschap doet. Maar hee: je wil dat je kind iets leert, toch? Efficiëntie is dan niet altijd het belangrijkste doel. En ben je zo’n ouder die altijd alles opzij schuift zodat je kind niets van tafel maait? Stop er eens mee (met een plastic beker) en laat je kind ervaren wat er gebeurt als het mis gaat. Leer hem of haar het probleem zelf op te lossen. Dat geeft zelfvertrouwen. Steeds als jij het voor ze doet, geef je de boodschap: ik doe het, want jij kunt het niet.
2. Eigen schuld, dikke bult
Ik liep in de supermarkt en voor me liep een jochie. Ineens moest hij huilen, het winkelwagentje dat zijn zus duwde, was hard tegen zijn hiel aan gekomen. En wat dacht je dat de reactie van zijn moeder was? Troosten? Knuffelen? Meeleven? Nee hoor! Hij kreeg op zijn kop: ‘Moet je ook maar niet voor het wagentje gaan lopen!’. Let er maar eens op: als een kind pijn heeft (je eigen kind?) is de eerste reactie van ouders vaak een oordeel. Niet alleen pijn, maar ook nog eens de schuldige. Alsof het daar minder van wordt…
3. Stop met oordelen
Nu we het over oordelen hebben, die zijn eigenlijk helemaal niet zo nodig bij opvoeden. Hoewel kinderen er zelf hard aan meedoen (‘Hij begon!’) leidt oordelen zelden tot oplossingen. Leer kinderen in ruzies zelf naar oplossingen te zoeken en doe dat actief. Benoem wat het probleem is (feitelijk) en vraag ze om te bedenken hoe ze allebei met die leuke pop kunnen spelen of hoe ze de tijd op de spelcomputer kunnen verdelen. Kinderen zijn inventiever dan je denkt (en het scheelt jou een hoop gedoe).
4. Doe wat je zegt
‘Je mag je broertje niet slaan!’, riep haar vader terwijl hij haar een tik op d’r billen gaf. ‘Waar haal je die taal toch vandaan?’, riep een moeder uit terwijl ze in de volgende zin de autodeur vervloekte waartegen ze haar hoofd stootte. Heb jij wel door hoe je kind een voorbeeld neemt aan jouw gedrag? Ben je wel echt consequent in wat je wil dat je kind doet en hoe je jezelf gedraagt? Je bent niet geloofwaardig als het niet overeenkomt. Doe eerst zelf wat je verwacht van je kids.
5. Communiceer liefdevol
Oké, een gewetensvraag: reageer jij je wel eens af op je kind? Drukke dag, in de file, snel kind ophalen, ook nog koken en als je dochter dan om een snoepje vraagt, krijgt ze de volle laag. Niet eerlijk toch? Wel begrijpelijk uiteraard, maar wees je ervan bewust dat je kind een kind is. Ze verdient het niet om al die energie over zich heen te krijgen. Dus haal adem, bied je excuses aan en begin opnieuw. Afsnauwen is niet een prettige manier van contact maken. Voor allebei niet.
Tot slot nog een tip die mij altijd helpt in de rol van opvoeder. In moeilijke situaties vraag ik me altijd af: wat heeft mijn dochter nu te leren? Dat helpt me om emotioneel afstand te nemen en om er een waardevolle situatie van te maken.
