De stamboom van Jörgen Raymann vertoont een verscheidenheid aan Europese, Aziatische, Amerikaanse en Afrikaanse takken en twijgen. In zijn nieuwe theaterproductie ‘Schudden aan die Boom’ geeft hij antwoord op de vraag of hij voldoet aan de vooroordelen en eigenschappen die zijn voorouders worden toegedicht. Maar de productieve Raymann geeft komend theaterseizoen met ‘Save the Earth’ ook antwoorden op ruimtelijke observaties en prangende kwesties.
“Ik voel me gezegend dit ik dit vak mag uitoefenen”, weet Raymann in een uitgestorven kantine van BNR. Voor deze omroep zit hij dagelijks achter de microfoon om het programma ‘Ask Me Anything’ te presenteren. “De beste invallen komen ’s avonds vlak voordat ik in slaap val. Ik heb altijd een telefoon bij de hand om die invallen in te spreken. Een grap in de dop moet sudderen voordat ik ermee aan de slag ga. Bovendien heb ik mensen om me heen waarmee ik kan klankborden, zoals Simon van der Ben, de kleinzoon van Simon Carmiggelt. Als ik met mijn teksten vast kom te zitten, dan heeft Van der Ben een paar regels nodig om de blokkering op te heffen. Voorts ligt het in handen van regisseur Wimie Wilhelm. Kijk, ik werk met uitgeschreven teksten in plaats van steekwoorden. Dat wil niet zeggen dat ik elke avond hetzelfde voordraag in een show die negentig minuten duurt zonder pauze. Er zitten ook invallen bij en improvisaties. Theater maken is een boodschap met een lach. En die lach uit de zaal werkt op mij als een volle spuit met adrenaline. Een heerlijk gevoel. Dat gevoel is ook een van mijn drijfveren om voor het theater te kiezen. Als kind groeide ik op in Paramaribo. Toen ik een jochie van vier jaar was, had ik al de sterke behoefte alle aandacht naar mij toe te trekken. Was er een bandje, dan zong ik mee. Was ergens een dans, dan danste ik mee. In die tijd heb ik ook aan een modeshow meegedaan. Toen het publiek begon te gillen, wist ik het zeker: een reactie oproepen is het mooiste wat er is. Ik wilde op het podium. En daar ben ik eigenlijk niet van afgeweken. Zelfs niet in de tijd dat het serieuze werk zich aandiende en ik aan de Erasmus Universiteit Rotterdam economie en rechten ging studeren. Achter de studieboeken? Het boeide me echt niet. Ik bleek, zoals mijn academisch opgeleide oom dat treffende uitdrukte, niet uit het juiste studentenhout gesneden. Ik had in mijn academische tijd meer oog en aandacht voor het cabaret dankzij m’n lidmaatschap van de interfacultaire cabaretgroep.”
INDRUKWEKKENDE BEELDEN
Raymann keerde terug naar Suriname waar hij diverse cabaret-dinners organiseerde in zijn eigen restaurant. In Nederland werd hij landelijk bekend als presentator van onder meer ‘Comedy Factory’, ‘Zo Raymann’ en ‘Raymann!’ Ook op het podium vestigde hij met tal van producties zijn naam als cabaretier. “Het fijne aan het vak van cabaretier is dat het publiek met een glimlach huiswaarts keert. Bovendien probeer ik mensen een boodschap mee te geven waarover ze rustig kunnen nadenken. Dat is de essentie van een leuke avond. Anno 2018 heb ik gewerkt aan liefst twee producties die elk worden opgediend met een lach en een boodschap. Op de eerste plaats ga ik met de muziektheatershow ‘Save the Earth’ langs de theaters. Het is een inspirerende en optimistische show over het leven van wijlen Wubbo Ockels en zijn missie om onze planeet te redden.” De voorstelling gaat over het indringende verhaal van deze man die in 1985 als eerste Nederlander een vlucht door de ruimte maakte. In de show staan zijn duurzaamheidsdromen centraal. Raymann is de spil in een show. Via een enorm videodecor beleeft het publiek de lancering van de Space Shuttle en worden de beelden getoond die Ockels schoot vanuit de ruimte: daar waar zijn passie om de wereld te redden ontstond. “Jong en oud zal zich aangesproken voelen door de humor, indrukwekkende beelden en nieuwe meeslepende composities van de Haagse formatie PB2 die tenslotte de initiatiefnemers zijn van de voorstelling, aangevuld met songs van onder meer Michael Jackson en David Bowie”, vertelt Raymann. “Tijdens de try-out en de voorpremière zaten er ook veel kinderen in de zaal die het probleem rondom onder meer plastic soep en de opwarming van de aarde heel snel oppikten. Zij komen uiteindelijk met het verhaal thuis, zodat ik met de inhoud van dit theaterprogramma tijdens ontspannen familiemomenten tegelijk twee generaties kan bereiken.”
STAMBOOM
Zijn tweede theaterproductie, die eveneens de nodige volle zalen zal trekken, is ‘Schudden aan die Boom’. Raymann heeft voorouders uit vier werelddelen. Hij schudt aan zijn familieboom om te zien of hij voldoet aan de vooroordelen en eigenschappen die zijn voorouders worden toegedicht. Enigszins ondersteund door het televisieprogramma ‘Verborgen verleden’ waarin de Amsterdammer zijn tak en stamboom afdaalde, selecteerde hij een zestal markante familiegenoten die daarop een antwoord konden geven. Familiegenoten die hun leven invulde als een tot slaaf gemaakte Afrikaanse prinses, een Joodse schrijver en slavenhandelaar, een Duitse meubelmaker, een Nederlandse huisvrouw, een Hindoestaanse arbeidsimmigrant en een Indiaanse medicijnman. Met scherpe en hilarische observaties probeert Raymann de puzzel van zijn verleden te leggen. “Ben ik een vreemde eend in de bijt of pas ik juist perfect in deze moderne maatschappij waar iedereen – treurig genoeg – op Facebook zelfbewust en gelukkig is, maar tegelijkertijd naar zichzelf zoekt bij de psycholoog, de yoga-goeroe of de tantratherapeut?” Ten slotte buigt hij lichtjes zijn hoofd en kijkt met zijn donkere ogen even boven zijn zwarte brilmontuur uit. “Misschien kom jij op het eind van de avond erachter dat, als ik maar hard genoeg schudt, ook jij uit die boom valt.”
Fotografie: Nico Brons
