Volgens Patrick Nederkoorn is het vak van cabaretier te vergelijken met een spons die alle ideeën en inspiraties van de afgelopen jaren heeft geabsorbeerd. “Als je eenmaal voor het publiek staat, bepaalt je gevoel hoe je de spons gaat uitknijpen. Zachtjes en met veel gevoel of gewoon de beuk erin.”
De nervositeit voor optredens begint bij hem langzaam slijtageplekken te vertonen, is de indruk van de 35-jarige kleinkunstenaar in het foyer van Het Kruispunt in Barendrecht. Logisch, want inmiddels heeft de geboren en getogen Amersfoorter aardig wat theatervoorstellingen op zijn naam staan: drie solo en één duo. Momenteel reist hij door het land met ‘Ik betreur de ophef’ en ‘Leuker kunnen we het niet maken’, een voorstelling over de belastingdienst programma met rekenmeester Jan Beuving. “Soms denk ik wel eens terug aan de begintijd waarin ik pal voor mijn optredens heel wat heb geijsbeerd. Dat was in de tijd dat ik in mijn stadje in Theater De Lieve Vrouw of op het podium van broedplaats De WAR debuteerde met de voorstelling Code Rood waarin de participatiesamenleving het onderwerp was. Daarna ging ik het land in om in kleine theaters te spelen. Ik beken dat er avonden tussen zaten die ik me liever niet meer herinner. Pijnlijk was dat ik een keer tegenover een zaal zat met slechts twaalf mensen. Gek genoeg beleefden het publiek en ik een geslaagde avond. Wat niemand weet is dat ik toentertijd de sokken bewaarde die ik aan had tijdens geslaagde voorstellingen. Al met al ben ik tot de ontdekking gekomen dat het uiteraard volslagen onzin is dat bepaalde sokken het verloop van een voorstelling kunnen voorspellen. Als je eenmaal voor het publiek staat, bepaalt het gevoel hoe je moet spelen. Kijk, elk optreden is anders. Er zijn zelfs avonden waarin ik zin heb om flink te beuken door de hele vuilnisbak eens lekker om te gooien. Hoppa! Dat is pas spannend.”
Houtje-touwtje
Als straks hier in Het Kruispunt in Barendrecht de spots op het toneel worden ontstoken, rollen de teksten die hij produceerde voor ‘Ik betreur de ophef’ over zijn welbespraakte tong. In zijn derde soloprogramma komt de ammunitie van de 35-jarige Nederkoorn direct op gang en kijkt hij beschaamd van zichzelf via het achteruitkijkspiegeltje terug op zijn politieke carrière als raadslid voor ‘Jouw Amersfoort’ en later in hetzelfde pluche als fractieleider van D66. Zelfreflectie dus. “Het programma gaat over oprechtheid en hoe mensen zichzelf groot kunnen maken. Zelfs buiten het politieke pluche is het beantwoorden van een gewone vraag met ja of nee voor een politicus moeilijk. Dat moet steeds breedvoeriger en soms emotielozer, zo van ‘ik heb je gehoord, ik neem het mee en ik kom er bij je op terug’. In de voorstelling gaat hij hier de strijd mee aan. Terugkijken op zijn politieke tijd voelt het als een pijnlijke snoepwinkel. De momenten bijvoorbeeld waarop de politicus twee punten verdedigde die niet met elkaar te verenigen zijn. Of de fouten die hij maakte… Kortom, uit de voorstelling ontstaat het beeld dat in de politiek alles een beetje als een houtje-touwtje aan elkaar hangt. Iedereen herkent dit ook. Dat is ook de reden waarom ik met dit programma zoveel contactpunten heb met het publiek.”
Pleidooi
Nederkoorn koppelt overigens in zijn programma’s grote actuele thema’s aan zijn eigen leven. Zo vormden in zijn vorige theatervoorstelling ‘Het komt nu wel heel dichtbij’, zijn opvoeding te midden van zwarte kousen en zijn studie theologie, de uitgangspunten voor een boeiend betoog over de dreigingen van deze tijd. De cabaretier, die ooit verdacht is geweest van het voorbereiden van een terroristische aanslag op het gebouw van de AIVD omdat hij daar nota bene met de cameraploeg van de VPRO filmde, kreeg de handen op elkaar. Ook van de recensent van NRC Handelsblad. Hij vond dat Nederkoorn overtuigde met zijn warme pleidooi voor hoop en vertrouwen. ‘Hij laat absoluut zien dat hij een cabaretier is om rekening mee te gaan houden’, aldus de krant. Het antwoord op deze kwalificatie verraadt onmiddellijk zijn Amersfoortse bescheidenheid. Dat siert de alumni die recentelijk naar Amsterdam is verhuisd. “Tien jaar geleden had ik direct ervoor getekend om de plek te bereiken waar ik nu sta. Het komt zoals het komt. Ik heb nog zoveel ideeën waarvan ik vind dat ze gerealiseerd moeten worden. Behalve een theatervoorstelling kan dat een comedy zijn of een toneelstuk. Ideeën die ik elke dag in een soort spons opzuig. In dit geval leun ik op de aantekeningen in mijn mobiele telefoon of op een stukje papier dat ik vind. Een bierviltje is ook erg handig als er aanleiding is om een ingeving op te schrijven of een opmerking die in mijn directe omgeving wordt gemaakt.” Uit zijn jaszak haalt hij een viltje met daarop tekstflarden die straks een onderdelen kunnen zijn om het publiek te laten lachten of na te laten denken hoe treurig het is gesteld met ons polderlandje.
Creatief gevecht
“Het verzinnen en schrijven van voorstellingen is eveneens fantastisch”, vervolgt hij. “Alle aantekeningen liggen op losse blaadjes en viltjes in mijn werkkamer.” Een leek zou aan zijn verstand twijfelen. Voor Nederkoorn is het georganiseerde chaos die hij beetje bij beetje afpelt totdat hij een grove lijn te pakken heeft. “Dat proces doe ik samen met mijn regisseur Pieter Bouwman. Met hem lever ik altijd een creatief gevecht om tot een goed eindresultaat te komen. Tijdens de try-out wordt het een en ander bijgevijld. Dan ben ik klaar om op het podium te stappen.” Het is de plek waar hij als zoon van een verwarmingsmonteur, die bijna vijf jaar geleden afscheid nam van de Amersfoortse gemeenteraad, altijd al heeft willen staan. Vanaf 2014 reist hij kriskras door Nederland met zijn voorstellingen. De aantekeningen op onder meer de bierviltjes voorzien hem continu van nieuwe ammunitie. Zo is Nederkoorn straks te zien op een festival in Duitsland. Wat hij daar over het publiek uitstort? De kleinkunstenaar neemt alvast met een knipoog een voorschot op het feit dat straks door de opwarming van de aarde het zeewater tot aan de Nederlandse lippen is gestegen. “Dan zijn we met 17 miljoen Nederlander aangewezen om ergens in Duitsland op het droge te blijven. Met alle gevolgen van dien. Ik betreur nu al de ophef bij onze oosterburen. Heerlijk als je als cabaretier de gelegenheid krijgt de spons te laten absorberen om weer nieuwe grenzen te verleggen.”
