Inspiratie voor een muziekstuk komt vaak onverwachts. Zoals bijvoorbeeld tijdens het pedaleren op een saaie lange weg. Gecombineerd met een flinke dosis historische kennis van de eenzame componist die krom gebogen over z’n stuur tegen de wind in stoempt, leverde dit voor Storm Bakker de Drakenburger Concerto’s op.
De wijze waarop Stormvogel, het alter ego van Storm Bakker, zijn artistiek levensverhaal duidt, moet naadloos overeenkomen met de vertellingen die hij voorgeschoteld kreeg van zijn geletterde vader. De verhalen rollen over zijn tong gelijk een geschiedenisleraar die immers verplicht moet worden gesteld zijn gehoor te boeien met zijn kennis verpakt en verwoord in een bewonderenswaardige vertelkunst. Wie een gesprek aanknoopt met Stormvogel, die tussen overvolle boekenkasten is opgegroeid, kan kiezen uit legio onderwerpen. De geboren en getogen kunstenaar uit Baarn is immers een artistieke duizendpoot: actief als schrijver, musicus en beeldend kunstenaar grafisch vormgever, festival- & concertorganisator en docent, redacteur, cultuurconsulent en kasteelgids. De rode draad in zijn creatieve leven is geschiedenis. “Vooral antieke geschiedenis en middeleeuwen, maar ook de Tachtigjarige Oorlog, tot en met Napoleon. Die zie ik als een nakomer”, opent Stormvogel in de radiostudio van RTV Baarn. Bij deze lokale omroep verzorgt hij elke zondagavond het jazzprogramma ‘Jazz rond Zes’. “De hoofdpersonen uit de vertellingen van mijn vader werden voor mij levende entiteiten. Na de avondwandeling was ik David of Goliath. Was de Karelroman gespeld dan was ik Karel de Grote of Elegast. En om het historisch besef helemaal op te poetsen ben ik met mijn vader op alle plekken geweest waar Napoleon destijds in Nederland heeft gestaan. Je kunt me kortom een geschiedeniswaanzinnige noemen die bovendien elke dag een paar uur inruimt om uit oude geschriften kennis op te nemen. Ik ben nu bezig met een kalendarium om de tijd te duiden waarin de zelfverklaarde apostel Paulus heeft geleefd. Wist je dat hij bevriend was met Seneca? Enfin, laat ik me beperken tot mijn muziek waarin ik als Stormvogel optreed aan de vleugel en synthesizer.”
Jazzpiano
De naam Stormvogel is afkomstig uit de oude piratenlegenden, waarin de vogel ontzag inboezemde als aankondiger van de storm. Het dier neerhalen bracht onheil. “Als kind voelde ik mij daarmee verwant. Ik zag het als mijn eretitel”, aldus de musicus die groot bewonderaar is van toetsenist Jan Hammer en gitarist John Mclaughlin. “De vogel vliegt met stijve vleugelslagen, keilend, vaak laag boven de golven. Maar de stormvogel is ook een ettterbak. Hij kan maagzuur tuffen dat andere vogels verminkt. En hij vertoont soms het gedrag van een koekoek. Dat doe ik in feite ook. Maar dan met muzikaliteit. Ik heb me altijd in verschillende jazznesten gewerkt., Zoals op het toenmalige conservatorium in Hilversum. Ik werd bij mijn auditie danig teleurgesteld door pianist Frans Elsen, die zei dat hij nog nooit van Jan Hammer had gehoord. Ik studeerde jazzpiano en zat daar met studenten die later zijn uitgegroeid tot toppers in de Nederlandse jazz. Denk aan Peter Lieberom, Joost Lijbaart, Yuri Honing, Carolyn Breuer, Sjoerd Dijkhuizen. Mijn verblijf op het conservatorium beperkte zich tot twee weken.”
Ostinato’s
Ergo, Stormvogel is een autodidact pur sang die zich eerder componist noemt dan pianist. “Ik luisterde als kind veel naar Jesus Christ Superstar, Santana en Jimi Hendrix. Toen ik de muziek van Mahavishnu, Magma, King Crimson en Chick Corea ontdekte, ben ik begonnen met Drakenburger Concerto’s en de Eemsaga”, vervolgt hij “Dit zijn muziekstukken met een historische context. In Baarn, waar Jan van Arkel, de bisschop van Utrecht in 1350 de inwoners stadsrechten verleende, had je eertijds kasteel Drakenburg. Daar is niet heel veel van over. Er is wel een lange weg naar dit kasteel vernoemd. Die weg heb ik vaak gereden op een fiets met een crank, de verbinding tussen trapas en pedaal. De maat van het stoempen werden uiteindelijk de ostinato’s van het muziekstuk dat ik thuis uitschreef. Het verrassende is dat de ostinato’s elke keer in een andere volgorde gezet worden. Vreemde maatsoorten, vanwege die crank. Ik heb een 7, 11, 13, en 27… Er zit dus geen vierkwartsmaat tussen.“
Lucas van Merwijk
Daarnaast componeerde de Baarnaar de suite Atuatuca en het zeer fraaie Awakening. “Laatstgenoemde is ontwikkeld in een open harmonische stijl geïnspireerd door fjordenjazz Pat Metheny, Eberhard Weber en Jan Garbarek”, duidt Stormvogel. “Ik begon aan deze stukken toen ik 16 jaar was. Ik voer deze stukken nog steeds uit, steeds in andere samenstelling.” Rond 2000 genereerde hij enige bekendheid. Hij werd genomineerd voor de eerste Jur Naessens Muziekprijs, en bood Henk Meutgeert zich aan om de Drakenburger Concerto’s uit te voeren met het Jazz Orchestra of the Concertgebouw. “Dankzij subsidieverlening van de provincie kon ik op vijf plekken mijn stukken laten horen. Een van de bandleden was Chander Sardjoe. Een geweldige drummer die specialist is in carnatische ritmes. Hij speelde met niemand minder dan Steve Coleman, Dave Liebman en Aka Moon. Ook Rob van den Broeck, Tineke Postma, Wieke Garcia, Onno Witte, David de Marez Oyens, Leo Janssen, Oene van Geel, Ruud Breuls en Twan van Gerven hebben daarna in de Drakenburger ridderorde acte de presence gegeven. Ik heb opgetreden met internationals als Lucas van Merwijk en Theodossii Spassov, Tommy Smith, Joseph Bowie en Nabil Khemir.”
Next Generation
Maar ook achter de schermen voelt Storm Bakker zich als een vis in het water. Hij schrijft voor magazines als Jazzism en ProgJazz, organiseerde concerten en festivals in de regio Eemland, was hoofd promotor van Amersfoort Jazz, en stond de afgelopen 10 jaar als docent voor de klas aan de Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg. “Ik vind het belangrijk om bij te dragen aan talentontwikkeling, de zogeheten Next Generation. In Tilburg staken drie studenten met kop en schouders qua ambitie en visie boven het maaiveld uit: Sanne Rambags, Koen Smits en Sjoerd van Eijck. Sanne is inmiddels winnaar van diverse Edisons en zij toert in Europa. Dat geeft bijzondere voldoening. In Eemland organiseerde ik voor festival de Muzen de talentenjacht JazzFactor, met subsidies van Baarn, Soest en Prins Bernhard. Zijn we de studio in gedoken met piepjonge, even eigenwijze als virtuoze artiesten als, Jet Rebel, een soort Prince in het kwadraat, Angelo Boltini en Willem Wits.” Tegenwoordig is Storm Bakker als programmamaker verbonden aan de lokale radio: RTV Baarn. “Ik ben de opvolger van wijlen Cees Schrama. Ik was ook zijn laatste gast in zijn uitzending en heb gespeeld op zijn uitvaart. Samen met zijn technicus Frans Savi zit ik elke zondagavond een uur achter de microfoon. Daarna fiets ik naar mijn moeder en maak ik een pastaatje voor haar en mijn dochter. Het is elke keer weer een verrassing welke muziek ik ophoest tijdens mijn fietstocht. Het zijn langzame vierkwartsmaten tegenwoordig. Ik word een dagje ouder en de crank is inmiddels gemaakt.”
Fotografie: Peter Putters
