Hij debuteerde met een valse start voor de VARA-radio gevolgd door het succesvolle programma Twee meter de lucht in waarmee hij voor dezelfde omroep in 1985 startte. Dit vormde het begin van een formule voor kwaliteitspop-uitzendingen die hij tot vandaag continueert maar dan in het format van 2 Meter Sessies. De term twee meter is overigens niet alleen afkomstig uit de radiowereld, maar verwijst ook naar de lichaamslengte van de maker: Jan Douwe Kroeske (61).
“Op 2 maart 1929 is de villa Heuvellaan 33 als studio in gebruik genomen door de Vereniging van Arbeiders Radio Amateurs”, opent Kroeske deze maandagavond. “Hoewel het gebouw nog steeds bekend staat als het VARA-gebouw is er nu geen VARA-medewerker meer te bekennen. In het complex is tegenwoordig het Muziekcentrum van de Omroep, de muziekbibliotheek en het Groot Omroepkoor gevestigd.” In de fraaie ambiance van Studio 2 ontvangt Kroeske deze avond The Boxer Rebellion en een aantal muziekliefhebbers voor een 2 Meter Sessies Live-opname. Dat hij de geschiedenis van het gebouw combineert met het voorstellen van de Britse band is tegelijk zijn handtekening. De voormalige radio-dj probeert altijd om zijn gehoor mee te trekken in een avontuur. Een beleving. Een radio- en kijkbeleving welteverstaan. “Een manier van maken die tegenwoordig schaars is maar waar ik in mijn tienertijd volop van genoot”, vertelt Kroeske voordat The Boxer Rebellion voor zijn programma vijf nummers opneemt van hun nieuwe geluidsdrager, Ghost Alive.
Hij dist graag de tijd op van het radioprogramma VARA’s Lijn 3. Het werd verzorgd door dj’s die in zijn ogen verzorgde audioconsumptie maakte dankzij hun huiswerk. “Dit was een live-programma dat vanaf de zomer van 1977 tot en met de zomer van 1984 werd uitgezonden vanuit een rijdend voer- of vaartuig op de zogenoemde vaste VARA dinsdag. Elk jaar trok een groep dj’s in de zomer vijf of zes weken naar steeds een ander gedeelte van Nederland waarbij een stad of streek werd bezocht. Diskjockeys die gasten ontvingen waren Frits Spits, Alfred Lagarde, Felix Meurders en Willem van Beusekom. Uitgerekend via Van Beusekom ben ik bij de VARA terechtgekomen. Mijn eerste klus betekende een valse start. Het betrof een reportage voor De Popkrant. Dat was een programma dat in de lucht was van 1982 tot 1991 met onder meer optredens en videoclips van Nederlandse en buitenlandse popgroepen en nieuwe geluiden in popmuziek in ons land. Ik moest in de hoofdstad een reportage maken over Alan Vega, zanger van de New Yorkse groep Suicide. Vega had ook een kunstmuze bestaande uit houten kruizen die hij voorzag van teksten van Lou Reed. De reportage die ik had gemaakt, was dramatisch ook al had de producer Rolf Kroes er alles aan gedaan om er iets van te maken. Ik had verwacht dat ik nooit iets van de Vara zou horen. Maar het gebeurde wel.”
GEWAAD
In 1985 debuteert hij met het muziekprogramma Twee meter de lucht in. Het programma vormt het begin van een formule voor kwaliteitspop-uitzendingen zoals hij dat als tiener ook beleefde. Een jaar later begint Kroeske aan de 2 meter Sessies. Een programma dat beklijfd tot op de dag van dit gesprek waarop The Boxer Rebellion in Studio 2 optreden. Nadat hij bekende dat in deze studioruimte, waar ooit grote namen uit de jazz optraden, caravans en flightcases stonden in de tijd dat hij bij de VARA in dienst was, maakt de mix van beleven en verwondering deze maandagavond alleen maar sterker. De eerste aflevering van 2 Meter Sessies was het resultaat van een verzoek of er interesse was voor een interview met de band Crowded House. “De uitvoering van het liedje Don’t Dream It’s Over, werd een hit. Evenals het programma dat enigzins was afgeleid van het Britse Peel Sessions van John Peel, dat destijds de directheid van een live-optreden koppelde aan de geluidskwaliteit van een opnamestudio. Ik heb goede herinneringen aan Crowded House. En zo kan ik er nog een hele rij met bands en singer/songwriters als Luka Bloom en Eddie Kowalczyk (Live) aan toevoegen. Maar de popmuziek en de rock-’n’-roll hebben ook een andere kant laten zien. Neem Linda Perry, zangeres van de voormalige band 4 Non Blondes of Daryl Hall. Aan het material is nog steeds te zien dat het communicatief tussen mij en hen niet even makkelijk was, zullen we maar zeggen. Opmerkelijk was het optrede van de Indiase grootheid Nusrat Fateh Ali Khan die later met zanger Eddie Vedder van Pearl Jam optrad. Hij kwam in een wit gewaad binnen, ging voorts in een Boeddha-houding hoog op een tafel zitten en zong. Ik had graag wat meer van die man willen weten. Maar helaas spreek ik geen woord Indiaas. Hij zong als een dominee in de kerk terwijl hij z’n band strak hield. Heel strak. ‘Kop houden en je werk doen’ zouden ze bij mij in Ermelo zeggen.”
HORIZONTALISERING
Voor de VARA maakte hij nog onderdeel uit van TV- programma’s als 12 Steden 13 ongelukken en Jules Unlimited. Voor de NOS presenteerde Kroeske voorts 18 jaar lang NOS Langs de lijn. En dan krijgt de Haagse pluche vat op het Hilversumse omroepbeleid. Horizontalisering is voortaan het toverwoord dat voor de gemiddelde radioluisteraar vooral verwarrend en voor een groot aantal dat erin moet werken buitengewoon ergerlijk is. Het zoveelste staaltje van Hilversums mismanagement wordt ook in huize Kroeske met bitterheid ontvangen. Als The Boxer Rebellion deze maandagavond akoestisch afsluit met het nummer Don’t Look Back, tovert Kroeske een glimlach op zijn gezicht. “Dit programma is een snoepwinkel. Ik kan hier nog jaren mee doorgaan”, aldus Kroeske die in 2000 een eigen mediaproductiebedrijf, Double 2, is begonnen. Muziek, duurzaamheid en inhoud zijn de corporate identity. Het is op z’n twee meter lange lijf geschreven.
Fotografie: Nico Brons
