Interview Jan Akkerman: ‘Gewoon beginnen en nergens rekening mee houden’

De met sustain doordrenkte solo’s van Jan Akkerman blijven tot in lengte van dagen weergaloos. Betoverend. Het ultieme moment is natuurlijk als de meester de leerling van zichzelf wordt. Met een zekere verkramping op zijn gelaat, zoekt hij dan met zijn snaren naar nieuwe klankkleuren. “Gewoon beginnen en nergens rekening mee houden”, weet Akkerman. Het is een tegeltjeswijsheid die opmerkelijk genoeg in een keer zijn virtuositeit én z’n muzikale leven vertelt.

Een interview met Akkerman is in meerdere opzichten een traktatie. Als ‘jas’ uit Volendam voert hij je mee door een halve eeuw popmuziek waarin deze geboren en getogen Amsterdammer een behoorlijk aandeel had. Zijn muzikale carrière ligt sinds kort keurig verpakt in een box met 26 CD’s. Een musthave voor iedere fan. We openen de box en nemen een duik. We gaan met Akkerman bijvoorbeeld terug naar 1961 waarin hij zijn eerste single ‘Exodus’ opnam. Het was een tijd waarin de Indorock de trommelvliezen masseerde. In de kelder van zijn ouderlijk huis zag ‘Johnny & his Cellar Rockers’ het levenslicht. „Daarvoor had ik gespeeld in onder meer The Friendship Sextet”, opende Akkerman. “Een rebels vriendenbandje dat op teenagershows, waaronder een talentenjacht onder de naam ‘De Oprechte Amateur’ dat georganiseerd werd door de AVRO, niet verder kwam dan een 36ste plaats. Jurylid Gerrit ten Braber vond onze muziek helemaal niets. Ik weet nog dat onze saxofonist Wim ter Bruggen de pest erin had en voorts na afloop van de show op een duur gelakte piano ging staan dansen. Geweldig. Daarna kwam ‘Johnny & his Cellar Rockers’ met onder meer Pierre van der Linden waarmee ik later in Brainbox en Focus speelde. Ik verdenk mijn moeder ervan dat zij het mogelijk had gemaakt dat onze band haar eerste single kon opnemen bij Phonogram in Hilversum. Voor de A-kant werd Theme from Exodus vastgelegd. Op de andere kant van de single stond Melody in F van Anton Rubinstein. Ik had dit stuk bewerkt tot Melody in F – Rock. We trokken met dit nummer en andere instrumentals de aandacht van Jan de Winter, labelmanager van Decca en Fontana bij Phonogram. Ons eerste platencontract was een feit.”

ONBEDOELD BIJVERSCHIJNSEL

Met weer een greep uit de box verschuift de tijdsbalk naar 1966. Het is de tijd waarin een streep is gezet door het wat oubollig klinkende ‘Johnny & his Cellar Rockers’. Akkerman bewoog zich in dit geval met The Hunters in een muziekstroming die ingekleurd is met het begrip ‘nederbiet’. Op Russian Spy And I is de meester voor het eerst de leerling van zichzelf. De Amsterdammer weet het nummer in te kleuren met Russische muziek. “Het was niet nieuw voor mij”, bekende Akkerman. “Als kind heb ik op mijn knoppenaccordeon, dat ik had omgedoopt in een audio typemachine, vaak het libretto van Nabucco van Giuseppe Verdi gespeeld. Met name daar waar het slavenkoor – Va, pensiero – inzet is bij mij blijven hangen. In mijn hoofd dan. Niet via bladmuziek. Al die ballen op de notenbalk zijn niets voor mij. Dat deel van de libretto was de inspiratie voor mijn solo in Russian Spy And I.” Onbedoeld bijverschijnsel was dat hij via de platenmaatschappij ook als sessiemuziekant werd ingezet. “Ik ben te horen op het vinyl van The Buffoons en Unit Gloria. Maar ook op dat van de The Cats met hits als Marian, Lea en Vaya Con Dios. De baspartijen waren van Henk van der Molen die later een belangrijk componist werd. Leuke man.” Via de platenmaatschappij kwam Akkerman in contact met Kaz Lux waarmee hij de groep Brainbox vormde met Pierre van der Linden op drums en André Reijnen op bas. Natuurlijk is de muzikale nalatenschap van deze band in de box terug te vinden. “Dit is nog steeds mijn lievelingsgroep”, beweert Akkerman. “Dark Rose, Down Man en Summertime. Prachtig. Dit muziekfeest duurde maar een jaar. De lokroep van onder meer Ramses Shaffy om in contact te komen met Thijs van Leer werd met de dag manifester. Uiteindelijk werd ik onderdeel van Focus. Ik schreef House of the King. Dit was de eerste hit. Ach, laten we het zo zeggen dat het een mooie en leerzame tijd was. De muziek was virtuoos maar het was ook vaak depressieve zelfmoordherrie in combinatie met onnozel gejodel. Het hoogtepunt was een tournee in Amerika. Ik zat ’s avonds alleen in Central Park in New York te spelen toen alle alle lichten van de omliggende gebouwen doofden. Opeens lichtte in neonlicht onze bandnaam op rondom het park. Te gek.”

STREETWALKER

“Ik was ook blij dat ik me kon onttrekken uit dat Focus-sfeertje”, vervolgt Akkerman. “Ik wilde iets anders. Andere muziek maken, bijvoorbeeld. En dat heb ik op de snaren van de luit gevonden toen ik in de auto op een landweggetje in Engeland, Julian Bream dit instrument hoorde spelen op de radio. Het was in de tijd dat we bezig waren met de laatste CD van Focus, Hamburger Concerto. ‘Hè, dat ben ik’, dacht ik. Ik ging me verdiepen in deze tak van sport en leerde luit spelen. Die klank, rechtstreeks uit de renaissance. Het is prachtig. Dit is uiteindelijk de plaat Tabernakel geworden. Ik ben nog steeds zeer trots op die plaat. Ik componeerde de muziek eigenlijk vanuit mijn ellendige gevoel bij Focus.” De volgende CD die hij uit de box tovert is de naamloze cd uit 1977, beter bekend als het zogenoemde ‘in bed met de gitaar’-album. Het is de opvolger van Eli dat hij een jaar eerder uitbracht met de zanger Kaz Lux. Beide albums werden in dezelfde periode opgenomen. Het ‘in bed met de gitaar’-album is een zeldzaam consistente plaat. En wat uw dienaar betreft zelfs een waar meesterwerk. Akkerman trekt zich niets aan van gitaarconventies of erkende stijlen. Met gemak mixt hij klassiek met jazz, rock met fusion, met als hoogtepunten Streetwalker en Pavane. “Het is geen verkeerde plaat”, stelt de meester nuchter vast. “Maar dat geldt ook voor Akkerman 3 en Passion. Ach weet je, ik ben apetrots op mijn werk dat in deze box is samengebracht. Het is allemaal goed. Kijk, ze kunnen zeggen wat ze willen, maar ik heb zoals je ziet niet op mijn luie reet gezeten. Bovendien is CD nummer 27 in aantocht, evenals de concertreeks met Knight of the Guitar.” Akkerman gaat vanaf 22 december tot 23 februari het land door met zijn gitaarvrienden Anton Goudsmit, Ruben Hoeke, Leif de Leeuw en John Hayes. En ook met zanger Brown Hill en de talentvolle dochter van de meester himself, Laurie Akkerman. Allemaal toppers met hun unieke karakter, stijl en sound. “Gewoon beginnen en nergens rekening mee houden’. Dan ga je tijdens ons optreden vanzelf wel uit je dak. Ja toch?”

Fotografie: Nico Brons