Verlies en rouw. Leven en dood. Het is altijd pijnlijk om iemand te verliezen, maar het overlijden van een kind is volgens mij misschien wel één van de zwaarste verliezen die je als ouder kunt meemaken. In de kringloop van het leven is het immers gebruikelijk dat kinderen hun ouders begraven en niet andersom. Zelf heb ik drie fantastische kinderen en ik moet er niet aan denken één van hun te verliezen. Toch besef ik dat we dat niet altijd in eigen hand hebben. Soms overlijden kinderen na een lang ziekbed, soms worden ze door een misdrijf of ongeval plotseling uit ons leven gerukt. Steeds vaker ook worden kindjes dood geboren.
Rituelen
Volgens de Nederlandse wet mag een zwangerschap tot 24 weken worden afgebroken. Bovendien zijn ouders na die periode – of als een (te vroeg geboren) kind nog 24 uur heeft geleefd – wettelijk verplicht tot een crematie of begrafenis. Vaak werd dat door de ziekenhuizen geregeld en was er geen mogelijkheid om echt afscheid te nemen. En dat was erg spijtig, omdat je dan als ouder toch een belangrijk aspect, een ritueel in het rouw- en verwerkingsproces mist. Heel lang geleden werd er niet meer over gesproken, alsof er nooit iets was gebeurd. Het was zelfs niet ongebruikelijk om als een kindje stierf, het volgende kind dezelfde naam te geven.
Maar de laatste jaren zien we een kentering en de opvattingen over rouw en afscheid zijn radicaal veranderd. Ouders nemen steeds vaker de regie in eigen handen. Er wordt – gelukkig maar – steeds vaker individueel afscheid genomen van levenloos geboren kindjes. Ziekenhuizen maken als tastbaar aandenken vrijwel standaard een voet- en handafdruk bij voldragen doodgeboren kindjes. En in februari van dit jaar ging de overheid zelfs nog een stapje verder. Vanaf dat moment was het mogelijk om levenloos geboren kinderen – ook na een abortus – te laten registeren in het bevolkingsregister. Het kindje krijgt een naam en een plek in de sociale omgeving. Een goede stap voorwaarts als je het mij vraagt. Een goede stap in het rouw- en verwerkingsproces van ouders en andere nabestaanden.
Dat de behoefte tot registratie groot is, blijkt wel uit het aantal registraties. Tot juni van dit jaar werden er maar liefst bijna tienduizend kinderen geregistreerd. Vaak gaat het om kinderen die al jaren geleden zijn overleden. Natuurlijk haalt de registratie het verdriet niet weg, maar afscheid nemen is voor velen een belangrijk ritueel, een ritueel dat deze ouders in het verleden werd ontnomen.
Ontzorgen, herkennen en erkennen
Als uitvaartverzorger word ook ik regelmatig gevraagd om de uitvaart van een foetus, baby, kind of jongere te begeleiden. Dit doen wij overigens altijd tegen kostprijs, want wij willen niet over de rug van onschuldige kinderen ons brood verdienen. Hun overlijden grijpt immers al diep in bij ouders, broers en zussen, en grootouders. Toekomstdromen worden ontnomen, de kringloop van het leven hard doorbroken. De dagen na een overlijden zijn onwerkelijk. Voor iedereen geldt dat er ongelooflijk veel op u af komt. Natuurlijk krijgen uw emoties alle tijd en aandacht. Net als de praktische en zakelijke onderwerpen. U hoeft hierin niet alleen te staan. Wij zijn er voor u om een mooie en persoonlijke sfeer op een kinderuitvaart te creëren waarin uw overleden kind wordt (h)erkend?
Fotografie: iStockphoto
